---

14/10/2015

U cilju upoznavanja zainteresovanih lica sa ovlašćenjima Centralne banke u procesu nadzora nad sprovođenjem Zakona o konverziji kredita u švajcarskim francima u euro, Centralna banka je ocijenila za potrebno da se na ovaj način obrati javnosti, a prvenstveno građanima zainteresovanim za sprovođenje Zakona o konverziji kredita u švajcarskim francima u euro ( u daljem tekstu: Zakon o konverziji).

Predmetnim zakonom Centralna banka ovlašćena je da vrši nadzor nad njegovom primjenom. Proces nadzora nad sprovođenjem Zakona o konverziji, podrazumijeva procedure propisane Zakonom o bankama, jer je Odlukom o nadzoru nad sprovođenjem Zakona o konverziji propisano da se nadzor nad sprovođenjem ovog zakona sprovodi po pravilima utvrđenim Zakonom o bankama.

Centralna banka je 28.09.2015. godine donijela Rješenje o sprovođenju nadzora nad sprovođenjem Zakona od strane Hypo Alpe Adria banke AD Podgorica, kao jedine banke u sistemu koja je odoravala kredite indeksirane u CHF, čime su stvoreni formalno-pravno preduslovi za otpočinjanje postupka nadzora u skladu sa zakonom i taj postupak je u toku.

Postupak nadzora podrazumijeva posrednu ili neposrednu kontrolu Banke, sačinjavanje odgovarajućeg izvještaja o kontroli u kojem će biti sadržane eventualne nepravilnosti u radu banke, davanje primjedbi od strane Banke na izvještaj, zauzimanje stavova Centralne banke po tim primjedbama i nakon toga se stiču uslovi da se prema Banci preduzmu eventualne mjere u okviru ovlašćenja Centralne banke.

U postupku primjene Zakona pojavili su se značajni problemi, a kao posebno sporno i aktuelno otvorilo se pitanje da li su Zakonom o konverziji obuhvaćena i potraživanja po osnovu kredita koja je banka ustupila drugim licima. Ustupanjem potraživanja drugom licu, u skladu sa Zakonom o obligacionim odnosima, prestaju sva prava i obaveze ustupioca potraživanja i prelaze na lice kome je potraživanje ustupljeno.U konkretnom slučaju,po podacima kojima raspolaže Centralna banka, između privrednih društava kojima su ustupljena potraživanja i Banke ne postoji svojinska i upravljačka povezanost,već se radi o privrednim društvima koji su samostalni subjekti i čiji je status uređen sistemskim zakonima. Ističemo i to da u odnosu na ova društva Centralna banka nema nikakva supervizorska ovlašćenja. 

Za te korisnike kredita postoji obaveza prema licu kojem je ustupljeno potraživanje, tako da se sve dosadašnje posljedice koje proizilaze iz eventualnog daljeg rasta švajcarskog franka pri postojećim zakonskom rješenjima, po mišljenju Centralne banke, ne mogu eliminisati, jer Zakonom o konverziji nije utvrđena bilo kakva obaveza za lica kojima su ta potraživanja ustupljena.

Napominjemo da je Centralna banka u postupku donošenja Zakona o konverziji više puta ukazivala na ovaj problem. U mišljenju Centralne banke koje je u postupku usvajanja Zakona o konverziji dostavljeno nadležnom skupštinskom odboru tokom jula mjeseca, sadržana je, između ostalog, sljedeća konstatacija:

„Centralna banka, takođe, ponovo ukazuje na problem rješavanja statusa klijenata čije su obaveze prenesene na druga lica (faktoring kompanije), koji uopšte nijesu obuhvaćeni ovim zakonom, a kojima u potpunosti ostaje obaveza otplate kredita u skladu sa prvobitno zaključenim ugovorom, samo prema drugom povjeriocu. Za ovu kategoriju klijenata predloženim zakonskim rješenjima nije moguće obezbijediti ravnopravan status u odnosu na druge klijente, iako je cilj predloženog zakona da se zaštite svi klijenti banke koji su zaključili ugovore o kreditu indeksirane u CHF. “

Pretpostavljamo da će ova činjenica biti dovoljna da lica i organizacije koja u javnosti iznose stavove da se Centralna banka nije uključivala u postupak usvajanja Zakona, kao i da se ponaša pristrasno u postupku sprovođenja predmetnog zakona, promijene te stavove i dalje aktivnosti više usmjere na izalaženje rješenja kojima se može pomoći ovoj kategoriji korisnika kredita.
 
Sve aktivnosti Centralne banke prije formalnog početka kontrole, a koje su se ogledale u komunikaciji sa Bankom kao i drugim zainteresovanim stranama su radnje koje su imale za cilj da se, zbog izuzetno kratkih rokova za sprovođenje obaveza iz Zakona o konverziji, pokušaju stvoriti uslovi da Banka u što kraćem roku ispuni svoje zakonom utvrđene obaveze.

Sve zahtjeve, dopise i druga akta zainteresovanih strana koja se odnose na primjenu Zakona o konverziji, a koje je primila u međuvremenu, ili ih dobije tokom postupka nadzora, Centralna banka će imati u vidu u postupku nadzora.

Istovremeno obavještavamo korisnike kredita da rokovi koje je utvrdila Banka za pojedine radnje u postupku, kao što su rokovi za prihvat ponuda od strane korisnika kredita, nijesu obavezujući za korisnike kredita i zbog njihovog propuštanja korisnici kredita neće izgubiti bilo koje pravo koje im po ovom zakonu pripada. Ukoliko u postupku nadzora ocijeni da je korisnicima kredita koji su zaključili nove ugovore o kreditu, povrijeđeno bilo koje pravo iz Zakona o konverziji, Centralna banka će na odgovarajući način obavijestiti te korisnike kreditima o utvrđenim nepravilnostima i o načinu za njihovo otklanjanje.